<< پاسخ اول: >>
قرآن به دلیل کلّی گویی و برای پرهیز از تحریف شدن آن به دست دشمنان امام علی علیه السَّلام، از آوردن صریح نام ایشان خودداری کرده است و اگر نام مبارک امیرالمؤمنین(علیه السلام) با صراحت در قرآن آمده بود، منافقانى که تصمیم به قتل پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) گرفته بودند تا پس از آن حضرت به ریاست برسند، براى نیل به مقصود خود در قرآن دست کارى مى‌کردند؛ و روشن است که دست کارى و تحریف قرآن چه لطمه جبران ناپذیرى بر پیکر اسلام وارد مى‌ساخت.، ولی براساس نظر بیشتر علمای شیعه و سنی، نزدیک به صد آیه در شأن و مقام و منزلت امام علی علیه السَّلام نازل شده است. قرآن به عنوان پیام هدایت الهی برای انسانها، همه ی زیر ساختهای زندگی مادّی و معنوی آدمی را دربرمی گیرد. این کتاب جامع به همه ی قلمروهای زندگی مادّی و معنوی، فردی، اجتماعی، اخلاقی، دنیوی و اخروی توجّه کرده است. به طور طبیعی، همه ی این مطالب را نمی توان در یک کتاب و به صورت تفصیلی بیان کرد، بلکه ناگزیر می بایست اصول کلّی و محوری و راهگشا به عنوان متن تغیرناپذیر آورده شود. تفصیل شاخه های فرعی آن نیز بر عهده ی پیامبران و جانشینان راستین او و عقل و درایت مردم هدایت شده، واگذار می گردد.{ علوم قرآن، سعیدی روشن، ص 622. }
بر اساس حدیث معروف ثقلین، قرآن و اهلبیت علیهم السَّلام همیشه همراه یکدیگر بوده و جدایی ناپذیرند.{ صحیح مسلم، ج 4، ص 3781. } جویندگان حقایق قرآن باید به دامان علی و اولاد او دست بزنند. بنابراین، هرچند نام امام علی علیه السَّلام در قرآن نیامده، ولی او عضو برجسته و جدایی ناپذیر و عدل قرآن یعنی اهلبیت علیهم السَّلام و عترت پیامبرصلَّی الله علیه وآله وسلَّم است.
در مختصر تاریخ دمشق از ابن عباس نقل می کند: در قرآن مجید، خطاب «یا ایها الذین آمنوا» در هیچ آیه ای نازل نشده، مگر اینکه علی (ع) سید و شریف و امیر (و مصداق اتم و اکمل) آن است . و احدی از اصحاب رسول خدا (ص) نبود، مگر اینکه خداوند در قرآن به او عتاب کرده، جز علی بن ابی طالب که خدا هرگز در چیزی به او عتاب نکرد . . . در کتاب خدا (قرآن مجید) آنچه درباره علی نازل شده (از فضایل و مدایح) درباره هیچ کس نازل نشده است . . . سیصد آیه قرآن مجید، درباره علی نازل شده است .» [مختصر تاریخ دمشق، ج18، ص11]واینک از باب تیمن دو سه نمونه از آیات که در شان علی (ع) نازل شده است برای شما بیان می کنیم:
1 - آیه ولایت
«انما ولیکم الله و رسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلاة و یؤتون الزکاة و هم راکعون; ولی شما، تنها خدا و پیامبر اوست و کسانی که ایمان آورده اند; همان کسانی که نماز برپا میدارند و در حال رکوع زکات می دهند .»
در کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی (ره) نام بخشی از بزرگان اهل سنت را که شان نزول این آیه را درباره علی بن ابیطالب (ع) دانسته اند ذکر کرده است [الغدیر، علامه امینی، ج2، ص53 و 52 ] و همه علمای شیعه، شان نزول این آیه را درباره علی بن ابیطالب (ع) می دانند .
- شان نزول
سیوطی در «الدر المنثور» در ذیل این آیه از ابن عباس نقل می کند که علی در رکوع نماز بود که سائلی تقاضای کمک کرد و آن حضرت انگشترش را به او صدقه داد . پیامبر (ص) از او پرسید: چه کسی این انگشتر را به تو صدقه داد؟ اشاره به علی (ع) کرد و گفت: آن مرد که در حال رکوع است! در این هنگام آیه «انما ولیکم الله و رسوله . . .» نازل شد . [الدر المنثور، ج2، ص293]
2 - آیه اولی الامر
«یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم; ای کسانی که ایمان آورده اید، اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الامر (اوصیای پیامبر) را .
- شان نزول
مفسر معروف «حاکم حسکانی حنفی نیشابوری» ، ذیل این آیه، پنج حدیث نقل کرده است که در همه آنها عنوان «اولی الامر» بر علی (ع) تطبیق شده است . در نخستین حدیث، از خود آن حضرت نقل می کند که وقتی پیامبر (ص) فرمود: شرکای من کسانی هستند که خداوند آنها را قرین خود و من ساخته و درباره آنها آیه «یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله» را نازل کرده است، از آن حضرت پرسیدم: «یا نبی الله من هم; ای پیامبر خدا، اولی الامر کیانند؟» «قال: انت اولهم; فرمود: تو نخستین آنها هستی .» [شواهد التنزیل، ج1، ص148]
در بعضی از روایات اهل سنت، نام ائمه دوازده گانه اهل بیت (ع) یک به یک آمده است . [ تفسیر برهان، ج1، ص381 تا 387]
بقیه در
<< پاسخ دوم: >>
در تشریع احکام الهى و بیان مسایل مربوط به شریعت، تنظیم و جریان کلى امور همواره با این حکمت همراه است که زمینه آزمایش افراد فراهم شود و انسانها با استفاده از اراده و اختیار خود در جهت اطاعت از اوامر و نواهى الهى ـ که در نهایت به تکامل آنها منجر مى‌شود ـ گام بردارند. مثلاً خداوند مى‌توانست از ابتدا به پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) بگوید که به طرف کعبه نماز بخواند، اما ابتدا بیت المقدس را قبله قرار مى‌دهد و آن گاه پس از مدتى آن را تغییر مى‌دهد. در تبیین فلسفه این کار، خداى متعال در قرآن کریم مى‌فرماید:
وَ ما جَعَلْنَا الْقِبْلَهَ الَّتِی کُنْتَ عَلَیْها إِلاّ لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ یَنْقَلِبُ عَلى عَقِبَیْهِ؛1 یعنى این آزمایشى الهى بود تا از طریق آن، مؤمنان واقعى و کسانى که تابع محض اوامر خدا و پیامبر(صلى الله علیه وآله) هستند، شناخته شوند و مشخص شود که چه کسانى تسلیم امر و نهى خداوند هستند و چه کسانى قلباً ایمان نیاورده و به دنبال بهانه گیرى اند. کسانى که ایمان واقعى ندارند در این امر تشکیک کرده و مى‌گویند: چگونه ممکن است حکم خداوند متعال عوض شود؟! پس تکلیف نمازهاى قبلى که به جانب بیت المقدس خواندیم چیست؟! اگر آنها درست بود، پس آیا نمازهاى فعلى که به سمت کعبه مى‌خوانیم باطل است؟! و سخنانى از این قبیل. خداى متعال مى‌فرماید، هدف از این کاراین بود که معلوم شود چه کسانى ایمان واقعى دارند.
از این رو در بیان مسایل مربوط به شریعت اگر تمام مطالب شفاف و بدون ابهام مطرح شود، در بسیارى از موارد حکمت امتحان تحقق پیدا نمى‌کند. طبیعت امتحان همین است که باید با اندکى ابهام توأم باشد و اگر تمام مسایل روشن و واضح باشد امتحان معنا پیدا نمى‌کند. در مورد خلافت و ولایت امیرالمؤمنین(علیه السلام) نیز حکمت امتحان اقتضا کرده تا این مسأله کاملا صاف و بدون هیچ پیرایه نباشد، و اگر در آیات مربوط به امیرالمؤمنین(علیه السلام) نام آن حضرت صریحاً ذکر مى‌شد با این حکمت منافات داشت.
<< پاسخ سوم: >>
با توجّه به این که «على» فقط نام حضرت امیرالمؤمنین (ع)نبوده، همان گونه که «ابوطالب» تنها کنیه پدر بزرگوارش نبوده است، بلکه نام و کنیه افراد متعدّدى در میان عرب «على» و «ابوطالب» بوده، بنابراین اگر نام «على» صریحاً هم در قرآن ذکر مى شد، باز هم کسانى که نمى خواستند این حقیقت را بپذیرند بهانه اى داشتند و آن را بر «على» دیگرى تطبیق مى کردند. بدین جهت بهتر همان است که با ارائه ویژگى ها و صفات ممتاز و منحصر به فرد حضرت امیرالمؤمنین (ع) به معرّفى او پرداخته شود، تا قابل تطبیق بر هیچ کس، جز وجود مقدّس آن حضرت نباشد لهذا خداوند در قرآن مجید، این راه را انتخاب کرده و با ذکر فضایل خاصّ آن حضرت، در آیاتى از قرآن مجید، او را به عنوان ولىّ مؤمنان و جانشین بلافصل پیامبر (ص) معرّفى کرده است، هر چند کسانى که در قلبشان مرض و انحراف وجود دارد، این آیات را به گونه دیگر تفسیر مى کنند.
<< پاسخ چهارم: >>
صرف آمدن نام اشخاص در قرآن، نشانه فضیلت آنان نیست؛ زیرا در قرآن کریم، نام افراد ستمکار و مشرک مانند: فرعون، ابولهب و... نیز آمده است.
<< پاسخ پنجم >>
مگر نام ابوبکر و عمر و عثمان در قرآن آمده است و یا برای شکستن عهد با پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) امر الهی نازل شده است، یا در قرآن آیه‌ای دال بر لزوم تشکیل سقیفه یافته‌اید که دیگران خبر ندارند و...، که برای شناخت اصول «ولایت و امامت» و مصادیق آن به دنبال نام علی، حسن، حسین ... (علیهم السلام) در قرآن می‌گردید؟ چنان می‌گویند که چرا نام علی (علیه السلام) در قرآن نیامده که گویا نام ابوبکر و عمر و عثمان آمده است!فرض کن من شیعه نیستم و یا هستم اما تو می‌خواهی مرا به سنّت دعوت کنی. بر اساس کدام آیه از قرآن کریم، روی گردانی از بیعتی که در غدیر خم با علی (علیه السلام) بستیم و بیعت با شیخین را به من اثبات می‌کنی؟نام علی (علیه السلام) در کجای قرآن آمده که نشد بحث و دلیل! چنان چه بیان شد: نه تنها نام ابوبکر و عمر نیز در قرآن کریم نیامده، بلکه رکعات نماز، ترتیب رکوع و سجود، اذکار نماز، چگونگی طواف به هنگام حج یا عمره و بسیاری از فروع دیگر نیز در قرآن کریم نیامده است، پس چرا اعتقاد داری یا انجام می‌دهی؟ علاوه بر این نام حضرت محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) که آمده است، دستور اطاعت از او هم که چندین بار به صراحت آمده است، شما به همان ایمان آورده و عمل کنید. مگر خداوند نفرمود که از الله، رسول و اولی الامرتان اطاعت کنید؟ مگر نفرمود اگر در امری اختلاف کردید، آن را به خدا و رسول ارجاع دهید، حکم آنان شرط است و نه رأی شما.
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلِی الأَمْرِ مِنکُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِی شَیْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن کُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ ذَلِکَ خَیْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِیلًا» (النساء، 59)
ترجمه: اى کسانى که ایمان آورده اید خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیاى امر خود را [نیز] اطاعت کنید پس هر گاه در امرى [دینى] اختلاف نظر یافتید اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارید آن را به [کتاب] خدا و [سنت] پیامبر [او] عرضه بدارید این بهتر و نیک فرجامتر است.
ما خدمت حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) عرض کردیم که اتفاقاً در فرازی از همین آیه اختلاف کردیم. این «أُوْلِی الأَمْرِ مِنکُمْ» چه کسانی هستند؟ و ایشان نه تنها پاسخ دادند، بلکه از همه بر فهم و قبول آن بیعت گرفتند. (طبق اسناد محکم و موثق اهل سنت و تشیع).
متاسفانه این شبهات را کسانی مطرح می کنند که برای فرار از پذیرش اصل مطلب ناچارند به این شبهات آبکی دست بزنند و الا خودشان هم می دانند که چندین آیه در شان حضرت علی(ع) در قرآن وجود دارد و چندین روایت نبوی مشهور که در برخی از آنها صریحا به مساله خلافت اشاره شده است و همه اینها را خود اهل سنت هم نقل می کنند و گل سرسبد همه اینها که در اصل آن هیچ اختلافی نیست و همگان قبول دارند ماجرای غدیرخم است و با همه اینها ما نیازی به گفته شدن اسم نداریم هرچند هم اگر اسمی هم گفته می شد باز شبهه دیگری را می آفریدند لذا کسی را که خودش را به خواب زده است نمیتوان بیدار کرد.
در قسمتهای بعدی هم همراه ما باشید.
موضوع قسمت بعدی: آیا غدیر برای آشتی حضرت علی(ع) با شیخین بوده است؟
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
